Phòng tránh bệnh tay chân miệng ở trẻ
Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Có tốc độ truyền nhiễm và khả năng lây lan rất cao, thậm chí là bùng thành dịch nếu không kiểm soát tốt.
1. Bệnh tay chân miệng là gì?
Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi-rút coxsackievirus A16 và enterovirus 71 gây ra. Phần lớn các trường hợp mắc bệnh xảy ra ở trẻ dưới 10 tuổi, phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh tay chân miệng và để lại nhiều hệ lụy nặng nề, thậm chí gây tử vong cao ở trẻ dưới 3 tuổi. Theo thống kê của Cục Y tế Dự phòng, trẻ dưới 3 tuổi tử vong do tay chân miệng chiếm 75% – 86% tổng số ca tử vong ở trẻ em do bệnh này.
Bệnh tay chân miệng có thể xay ra quanh năm. Tuy nhiên, thông thường vào khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 12 và từ tháng 2 đến tháng 5 hằng năm là thời điểm bệnh chân tay miệng có xu hướng tăng cao.
2. Đường lây truyền:
Dịch tiết mũi họng, phân, nước bọt hoặc chất dịch từ các bọc nước chính là nơi virus trú ngụ và lây truyền. Trẻ em khi tiếp xúc trực tiếp với các đường truyền bệnh hoặc nuốt phải nước bọt người bệnh có khả năng cao bị lây nhiễm. Nguy cơ lây truyền bệnh mạnh nhất trong tuần đầu tiên sau khi nhiễm bệnh. Tuy nhiên khả năng lây nhiễm vẫn có thể kéo dài vài tuần (dù người bệnh đã khỏi hoàn toàn) do virus còn trú ngụ trong phân.
3. Biểu hiện bệnh
Thời gian ủ bệnh: thường kéo dài từ 3-7 ngày. Đây là thời kỳ chưa có biểu hiện rõ của bệnh, người bệnh không biết mình bị nhiễm virus và khả năng lây truyền virus cho cộng đồng rất cao.
Biểu hiện ngoài da của bệnh tay chân miệng.
Thời kỳ khởi phát: 1-2 ngày với các triệu chứng như sốt nhẹ, quấy khóc, đau họng, biếng ăn, ỉa lỏng vài lần/ngày.
Thời kỳ toàn phát: 3-10 ngày với các triệu chứng điển hình của bệnh:
-
- Loét miệng: Vết loét đỏ hay phỏng nước ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi gây đau miệng, bỏ bú, bỏ ăn, tăng tiết nước bọt, chảy dãi nhiều.
- Phỏng nước: Xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông; tồn tại trong khoảng 7 ngày sau đó để lại vết thâm. Các vết bóng nước của bệnh tay chân miệng thường bị nhầm với thủy đậu hoặc viêm da, tuy nhiên mụn nước do tay chân miệng không gây ngứa, không đau. Khi khô lại không loét và để lại sẹo.
- Các triệu chứng tay chân miệng giai đoạn nặng bao gồm: Trẻ sốt cao hơn 39 độ C, nôn mửa, không đáp ứng thuốc hạ sốt, đau đầu, bị giật mình khi ngủ, đi không vững, chi yếu, thở mệt… Khi có những biểu hiện này, ba mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ chuyên khoa thăm khám và điều trị kịp thời.
Thời kỳ lui bệnh: 3-5 ngày sau trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.
Biến chứng bệnh tay chân miệng:
-
- Biến chứng thần kinh: Viêm não, viêm màng não.
- Biến chứng tim mạch hô hấp: Viêm cơ tim, phù phổi cấp, tăng huyết áp, suy tim, trụy mạch nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời.
Sau khi bị tay chân miệng, hầu hết trẻ đều hồi phục hồi hoàn toàn mà không để lại biến chứng. Tuy nhiên bên cạnh virus coxsackievirus A16, bệnh tay chân miệng cũng có thể bắt nguồn từ các virus khác như virus nhóm Enterovirus bao gồm virus enterovirus 71 (EV71) rất nguy hiểm. Mỗi lần bệnh cơ thể sẽ tạo kháng thể với loại virus mắc bệnh. Do đó trẻ có thể mắc bệnh tay chân miệng trở lại nếu nhiễm virus khác thuộc nhóm enterovirus.
4. Các biện pháp phòng tránh tay chân miệng ở trẻ:
Hiện nay chưa có thuốc đặc trị và vaccine phòng ngừa bệnh tay chân miệng. Do đó, việc chủ động thực hiện các phương pháp phòng ngừa tay chân miệng có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn ngừa trẻ mắc bệnh này, bảo vệ sức khỏe của trẻ an toàn, khỏe mạnh. Các biện pháp thực hiện:
Quy tắc 3 sạch trong phòng chống tay chân miệng ở trẻ.
-
- Rửa tay thường xuyên: trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi ho, hắt hơi, xì mũi.
- Thực hiện tốt vệ sinh ăn uống:ăn chín uống sôi, vệ sinh đồ dùng nấu ăn sạch sẽ.
- Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh.
- Vệ sinh đồ chơi, đồ dùng thường xuyên.
- Vệ sinh nơi ở, giữ nhà vệ sinh luôn sạch sẽ.
- Đưa trẻ đến cơ quan y tế để thăm khám kịp thời khi có dấu hiệu mắc bệnh.
5. Cách chăm sóc trẻ bị bệnh:
5.1. Phòng tránh lây lan:
Thông thường, trẻ bị tay chân miệng sẽ hồi phục sau 7 – 10 ngày. Để tránh lây lan, phụ huynh cần:
-
- Cho trẻ nghỉ học, điều trị tại nhà và hạn chế cho trẻ ra ngoài để không tránh truyền nhiễm cho trẻ khác.
- Khi chăm sóc trẻ cần tuân thủ thực hiện cách ly theo đường tiếp xúc.
- Vệ sinh tay trước và sau mỗi lần chăm sóc trẻ.
- Rửa sạch đồ chơi, nước lau sàn bằng dung dịch khử khuẩn phù hợp.
5.2. Hướng dẫn chăm sóc trẻ tại nhà:
-
- Phối hợp dùng thuốc kháng sinh và/hoặc thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của nhân viên y tế.
- Cho trẻ ăn đủ chất.
- Vệ sinh miệng và bôi thuốc vùng miệng cho trẻ theo chỉ định của bác sĩ (thường vệ sinh trước khi cho trẻ ăn 30 phút).
- Cho trẻ ăn thức ăn nguội, mềm, lỏng, dễ tiêu như cháo, sữa; chia nhỏ bữa.
- Giữ vệ sinh da sạch sẽ, dùng xanh – methylen để chấm lên các nốt phỏng nước.
- Mặc quần áo vải mềm, rộng rãi, thấm hút mồ hôi. Thay quần áo và tắm rửa hằng ngày cho trẻ bằng nước ấm.
- Theo dõi tình trạng của trẻ, phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo, dấu hiệu nặng để xử trí kịp thời: Mạch nhanh, run chi, đi không vững (nếu trẻ đã biết đi). Giật mình >2 lần/30 phút.
Trên đây là tổng hợp các thông tin hữu ích được Global EcoKids thu thập qua các trang thông tin chính thức của Bộ Y tế. Bệnh chân tay miệng rất dễ lây lan và nguy hiểm nên quý phụ huynh không nên chủ quan và nên tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng – chữa bệnh để bảo vệ sức khỏe cho trẻ.
Global EcoKids